İnsanların kimlikleri olduğu gibi araçların da plakaları vardır. Plakadaki rakam ve harf kombinasyonları sayesinde aracın tescil edildiği il bilgisinden, karıştığı kazalara kadar pek çok bilgi öğrenilebilir. Plaka tanıma sisteminde görüntü işleme teknikleri kullanılarak plakadaki rakamlar ve harfler okunur, böylece araca ait bilgilere erişim sağlanır.
Plaka Tanıma Sistemi (PTS) Nedir?
Yurt dışında ALPR (Automatic Licence Plate Recognition), ülkemizde ise PTS olarak bilinen otomatik plaka tanıma sistemi, trafikte güvenliği sağlamak, kaçak ve çalıntı araçları tanımak, trafik ihlali yapan araçları tespit etmek amacıyla kullanılmaktadır. EDS uygulamalarında kullanılan araç tanıma sistemi mobese güvenlik kameralarında da kullanılır.
Plaka tanıma sisteminin kullanıldığı alanlar şunlardır;
- Otoparklar: Otoparka giriş ve çıkışların kontrol edilmesi plaka tanıma sistemleri ile mümkün hale gelmiştir. Özellikle ücretli otoparklarda araç sahibinin otopark ücretini ödeyip ödemediği ve otoparkta aracının ne kadar süre kaldığı gibi bilgiler plaka tanıma sistemi ile anlaşılabilir. Ayrıca site girişi plaka okuma sistemi de yabancı araçları tespit ederek siteye girmelerini engellemektedir.
- Paralı geçişler: Köprü ve otoban gibi paralı yollara giren araçlar tespit edilerek ücret ödemeden geçmeleri engellenir. Ödeme yapmadan paralı yolu kullanan sürücülere ceza kesilir. Bu cezalar mail, SMS ya da posta yoluyla sürücülere iletilir.
- Sınır ihlali: Sınır bölgelerindeki cihazlara yerleştirilen plaka tanıma sistemleri ile ülkeye giren ve çıkan araçların kimlikleri tespit edilir.
- Trafik ihlalleri: Hız kurallarını aşma, emniyet kemeri takmama ve kırmızı ışıkta geçme gibi trafik ihlalleri, plaka tanıma sistemi sayesinde daha kolay anlaşılabilir.
Aracın hem ön plakasını hem de arka plakasını okuyabilen plaka tanıma sistemleri, plakanın ekran görüntüsünü alarak görüntü işleme yazılımına yükler. Plaka tanıma sistemi yazılımında görüntü işleme bittikten sonra aracın kime ait olduğu ve hangi trafik kuralına uymadığı gibi bilgiler tespit edilebilir.
Plaka Yenileme noterden Nasıl Yapılır?
PTS Kurulumu Nasıl Yapılır?
Plaka tanıma sistemlerinin kurulumunda kameranın konumu ve açısı, sağlıklı sonuçlar elde etmek için önemlidir. Kameranın yüksek çözünürlüklü olması, donanım ve yazılımının yüksek performanslı olması plakaların düzgün okunabilmesini sağlar. Eğer kamera açısı doğru ayarlanamazsa, veri tabanı zayıfsa ya da görüntü kalitesi kötüyse, plakaların okunması güçleşebilir. Bu durum, özellikle yasalara aykırı olarak kullanılan plakalarda ve olumsuz hava şartları gibi durumlarda büyük bir sorun oluşturur.
Kameranın rüzgar titreşimleri nedeniyle hareket etmesini önlemek için kameranın montajı sağlam bir şekilde yapılmalıdır. İdeal koşullarda 35 metrelik görüş mesafesi alabilen kameralar genellikle 10 metreye kadar plakaları sorunsuz okuyabilirler. İdeal koşulların her zaman olmadığını düşünürsek plaka tanıma sistemlerinin kurulumunun kusursuz bir şekilde yapılmasının ne kadar gerekli olduğunu da daha iyi anlayabiliriz.
Kamera konumlandırılırken bazı genel kurallara uymak gereklidir. Bunun için;
- Kameranın yüksekliği ve açısı, yola göre doğru bir şekilde ayarlanmalıdır.
- Görüntü alma mesafesi, genişlik ve kısıtlamalara dikkat edilmelidir.
- Aydınlatma ayarları doğru yapılmalıdır.
- Farklı plaka boyutları tanımlanabilmelidir.
Bu kuralları tek tek inceleyelim;
Kamera yüksekliği ve açısı
Plakaları doğru bir şekilde okuyabilmek için kameranın konumu son derece önemlidir. Görüntü alma mesafesi ve açısı, kameraların modeline ve markasına göre farklılık gösterebilir. Ancak genellikle bu mesafe ideal koşullarda 30 ile 35 metre arasındadır. İdeal koşul olarak tanımladığımız durumlar; plaka yönetmeliğine uygun olarak tasarlanan köşesiz, harf ve sayı içlerinde vida olmayan, yönetmelikteki mühür ve Türk bayrağı amblemi dışında bir simge içermeyen, temiz, çamursuz plakalar ile birlikte gündüz vakti ve güneşli havalardır. Bunun dışında karda, siste ya da gece vakitlerinde plaka okunması güçleşmektedir. Bazı sürücüler 0 ya da 3 rakamının ortasını vidaladıkları için sistem bu sayıları 8 olarak algılayabilir. Aynı şekilde kabartma plakalar, APP plakalar ya da plakanın görünmesini engelleyen malzemeler de plaka okunmasında sorunlar çıkartabilir.
Kamera yolun bir kenarına, yere göre 20 derece ile 40 derece arasında bir açıyla kurulmalıdır. Böylece her iki şeritten gelen araçların plakaları daha kolay okunabilir. Kamera yüksekliği ise bulunulan yere göre değişebilmekle birlikte 3 metre ile 7 metre arasında olmalıdır. Yükseklik arttıkça okuma mesafesi kısalacak, ancak okuma netliği artacaktır. Aynı şekilde yükseklik arttıkça kameranın yere göre olan açısı da artırılırsa bu durumda okuma mesafesi artabilir.
Görüntü alma mesafesi ve okuma genişliği
Plaka tanıma sistemlerinde kamera konumu ayarlandıktan sonra plakanın okunmasını kolaylaştırmak için odaklamaya dikkat edilmelidir. Plaka tanıma sistemi yazılımlarında belirlenen piksel boyutları, objektifi yakınlaştırır ve standart plaka boyutuna getirirler. Bu sayede okuma genişliği içinde kalan alan okuma sınırını oluşturur. Farklı hızlardaki ve farklı uzaklıklardaki araçların okunması ve birden fazla aracın plaka görüntüsünün alınması gibi işlemler yapılabilir.
Aydınlatma ayarları
Plaka tanıma kameralarında IR ışıklar yoğun bir şekilde kullanılır. CCA kartı ile lens yakınlaştırılır, odak ve iris uzaktan kontrol edilebilir. Wide Dynamic Range özelliği olan kameralarda ışıklandırma sorunları oldukça az yaşanmaktadır. Sisteme takılan araçların çoğu standartlara uymayan plakalar kullandığı, düzgün montaj yapmadığı, yasal etiketleri yönetmeliğin izin verdiği yerlere yapıştırmadığı ve farklı karakterlerde harfler kullandıkları için plaka okuma sistemlerinin aydınlatma gibi teknik ayarları düzgün yapılmalıdır.
Plaka boyutları
Plaka tanıma sistemlerine ideal plaka boyutları tanımlanmalıdır. Standart plaka boyutları motosikletler için 15 cm x 24 cm; otomobil, kamyon, minibüs ve çekici gibi araçlar için ön plaka 11 cm x 52 cm, arka plaka için 21 cm x 32 cm’dir. Plakanın boyutları sisteme tanımlandığında plakanın koordinatları tespit edilir. Bu koordinatlar sayesinde plakadaki rakamlar ve harfler okunur.
Avm Plaka Tanıma Sistemi
Plaka tanıma sistemi yönetmeliğine göre 22 Şubat 2017’den itibaren alışveriş merkezlerine plaka tanıma sistemleri kurulması zorunlu hale getirildi. Buna göre otopark girişlerine 2 adet, otopark çıkışlarına 3 adet, mal kabul giriş ve çıkışlarına ise 1’er adet olmak üzere toplamda 7 adet kamera konması kararlaştırıldı. Son dönemlerde artan terör olayları nedeniyle güvenliğin artırılması amacıyla böyle bir uygulamaya gidildi. Plaka tanıma sistemi emniyetten aldığı verileri işleyerek çalıntı ya da şüpheli araçları tespit edebilir.
PTS Çalışma Prensibi
Plaka tanıma sistemi çalışma prensibi görüntüleme, plaka tanıma, kayıt, karar verme, görev ve güncellemelerden oluşmaktadır.
- Görüntüleme: Araç görüntülenir, fotoğrafı çekilir ve plaka tanımlanır.
- Kayıt: Alınan görüntüler sistemin veri tabanına kaydedilir. Böylece aracın kamerada görüntülendiği tarih ve saat, hızı, hangi yöne gittiği ve hangi yönden geldiği gibi bilgiler kayıt altına alınır.
- Karar verme: Plaka tanıma sisteminin kurulduğu bölgeye göre paralı geçişlerde abonelerin kartlarında ya da etiketlerinde para olup olmadığı kontrol edilir. HGS ve OGS geçişleri ya da abonelik yapan otoparklardaki sistemlerde abonenin hesabında para varsa bu sisteme tanımlanır.
- Görev: Abonenin hesabından geçiş ücreti alınır. Site, hastane, otopark ya da okul girişi ise bariyer açılır. Eğer şüpheli bir durum varsa alarm çalıştırılır.
- Güncellemeler: Tüm geçişlerde araca ait giriş ve çıkış bilgilerine güncelleme yapılır. Otopark ya da gişelerde ücret alındıktan sonra bakiye güncellenir.
Plaka Tanıma Sistemi Fiyatları
Plaka okuma sistemi maliyeti markadan markaya ve kullanılacak yere göre farklılık göstermekle birlikte ortalama fiyatlar şu şekildedir;
|
Paket |
Ürün |
Lisans (1 – 25) |
Lisans (25 – 50) |
Lisans (50 – 100) |
|
Plaka tanıma sistemi yazılımı |
Otoyol |
1050 Dolar |
950 Dolar |
800 Dolar |
|
Mobil |
1450 Dolar |
1250 Dolar |
1000 Dolar |
|
|
Otopark |
950 Dolar |
850 Dolar |
750 Dolar |
|
|
Ücretli otopark |
2250 Dolar |
2150 Dolar |
2000 Dolar |
|
|
Plaka tanıma sistemi yazılım eklentisi |
Sunucu yazılımı |
750 Dolar |
650 Dolar |
550 Dolar |
|
Marka ve renk tanıma eklentisi |
400 Dolar |
350 Dolar |
300 Dolar |
|
|
Yabancı plaka tanıma eklentisi |
400 Dolar |
350 Dolar |
300 Dolar |
|
|
Eğitim fiyatı |
1 saat (İstanbul için) |
120 Dolar |
80 Dolar |
Ücretsiz |
Plaka tanıma sistemi donanım fiyatları 900 dolar ile 1000 dolar arasında, donanım eklentisi fiyatları ise 60 dolar ile 230 dolar arasında değişmektedir. Plaka okuma sistemlerinin tamamı ücretlidir, ücretsiz plaka tanıma programı bulunmamaktadır.
Sonuç olarak plaka tanıma sistemleri ile güvenliğin ve düzenin sağlanması amaçlanmaktadır. Bu sistemler aracılığıyla kusurlu, şüpheli ya da yasa dışı işlere karışan araçlar tespit edilerek ilgili birimlere bildirilmeleri sağlanır.